In deze inspirerende handleiding ontdek je concrete ideeën om de Tijdreis mee uit te stippelen. Voor elk van de vijf fases zijn basiswerkvormen voorzien. Deze kun je aanvullen of vervangen door de uitbreidingswerkvormen. Zo speel je in op de leerlingen (kleuter, lager, secundair) of pas je aan aan de beschikbare tijd.
De tijdreizigers brengen het erfgoed uit de buurt in kaart
Opstarten en kennismaken met erfgoed
De tijdreis start. De leerlingen worden warm gemaakt voor het project en krijgen een beeld van de fases die ze in het project De Tijdreizigers zullen doorlopen.
De leerlingen worden eerst ondergedompeld in de wereld van erfgoed. Aan de hand van persoonlijk erfgoed ontdekken ze wat erfgoed nog allemaal kan zijn én kan betekenen.
Erfgoed uit de buurt in kaart brengen
De leerlingen brengen de buurt letterlijk in kaart. Ze bouwen daarvoor een 3D-omgevingskaart en hebben bijzondere aandacht voor verleden – heden – toekomst. De kaart vormt als het ware een erfgoedinventaris.
De erfgoedontdekkingen verkennen
Op de kaart staat heel wat erfgoed. De leerlingen verkennen het erfgoed met al hun zintuigen en gaan in de breedte informatie verzamelen over de verschillende elementen op de kaart. Welk erfgoed maakt hen nieuwsgierig? Waarover zouden ze graag meer willen weten?
De tijdreizigers onderzoeken een erfgoedthema
Een erfgoedthema kiezen
Tijdens fase 1 verkenden we erfgoed uit de buurt. Nu gaan de leerlingen een centraal thema bepalen dat ze nog verder uitspitten: ze zoeken samen naar interesses en kansen, en uit al die ideeën wordt het thema gekozen.
Veel informatie verzamelen over het erfgoedthema
De leerlingen stellen vanuit het gekozen thema specifieke onderzoeksvragen die hen triggeren om grondig op onderzoek te gaan.
Op allerlei manieren zoeken ze informatie rond het erfgoedthema. Dat kan via (multi-mediaal) bronnenonderzoek, veldonderzoek, interviews, experts …
Informatie over het erfgoedthema verwerken en presenteren
De leerlingen analyseren en verwerken de informatie die ze over het erfgoedthema verzamelden. Ze doen dit door te ordenen, vergelijken, visualiseren, schematiseren … Op die manier formuleren ze ook antwoorden op hun onderzoeksvragen.
De tijdreizigers zoeken een ontwerpuitdaging
Kennismaken met STEAM
Op een speelse manier verkennen de leerlingen de verschillende letters van STEAM: Science, Technology, Engineering, Arts & Mathematics. Waar vinden we in ons dagelijks leven deze zaken terug en waarom is het boeiend zo naar de werkelijkheid te kijken?
Een uitdagende link leggen tussen erfgoed en STEAM
Met een STEAM-bril kijken we naar het erfgoedthema. De leerlingen zoeken een specifieke invalshoek bij het thema die inspireert om met STEAM aan de slag te gaan. Zo formuleren we onze concrete ontwerpuitdaging(en).
Is er een uitdaging voor de toekomst? Wat kunnen we verbeteren? Is er een probleem of nood? Waarvan willen we ontdekken hoe het werkt(e)?
De tijdreizigers ontwerpen stap voor stap
Brainstormen over ontwerpoplossingen
De leerlingen brainstorm over oplossingen voor de ontwerpuitdaging. Ze verzinnen er op los aan de hand van leuke brainstormtechnieken. Alles kan!
De ideeën worden uiteindelijk ook afgetoetst aan de ontwerpuitdaging (en de criteria die daarvoor geformuleerd werden). Welke ideeën zijn beloftevol? Met welke ideeën gaan we aan de slag?
Een ontwerp uitwerken (prototyping)
De leerlingen verzamelen (eenvoudige, dagelijkse) materialen voor hun prototypes. Met een echte makersmindset beginnen ze te bouwen. Wanneer nieuwe vragen ontstaan gaan ze die al doende uitzoeken of duiken ze terug een korte onderzoeksfase in.
Het ontwerp testen en verbeteren
Prototypes zijn bedoeld om snel uit te proberen of een ontwerpidee wel degelijk beloftevol is. En om er uit te leren natuurlijk! Daarom gaan we de ontwerpen uitproberen, aftoetsen aan de criteria en bijsturen. Dit doen we tot het prototype voldoende illustreert wat de gedachte achter de oplossing is, of … zelfs tot het prototype echt werkt!
De tijdreizigers presenteren aan de school en de buurt
Presenteren op school
De leerlingen blikken terug op het project en bereiden een presentatievorm voor die zowel het proces als product met andere leerlingen deelt.
De documentatie die ze gedurende het project zelf verzamelden (foto’s, flarder tekst, interviews, schetsen, voorwerpen, reflecties …) kunnen ze hier uiteraard gebruiken.
Presenteren in de buurt
De participanten (en het bredere netwerk van de leerlingen en de school) worden op school uitgenodigd voor een slot- en presentatiemoment. Voor de betrokken partners is dit een fijne gelegenheid om te zien hoe hun bijdrage mee het project vormgaf en wat de leerlingen verder gedaan en geleerd hebben.
Delen met andere scholen
We vragen iedereen om projectdocumentatie door te sturen die we kunnen delen op deze website. Het sjabloon daarvoor vind je ook online.
De Tijdreis bestaat uit 5 fases. Je kunt als leerkracht een fase heel compact aanpakken, maar evengoed veel uitgebreider. Dit overzicht geeft inzicht in hoe het onderzoeksproces overgaat in het ontwerpproces, waarbij ze altijd blijven pingpongen met elkaar.
